In de zorg wordt al jaren gewerkt met zelfsturende of -organiserende teams. Vanuit de zorgprofessie een goede gedachte om de processen efficiënter in te richten en de kwaliteit van de zorg te verhogen. Mits de uitgangspunten helder geformuleerd en gecommuniceerd zijn en iedereen weet wat er van haar of hem verwacht wordt, zal deze organisatievorm een positieve bijdrage kunnen leveren aan de verleende zorg. Tot zover geen belemmeringen.
Risico’s voor brandveiligheid en BHV
In de ideale samenstelling, met gelijke motivatie van alle deelnemers in het team, zal iedereen bijdragen aan de oplossingen, het teamgevoel en de voorkomende problemen en uitdaging collectief het hoofd bieden. Bij het invoeren van de zelfsturende teams was het uitgangspunt dat de teams volledig voor het uitvoeren van alle voorkomende werkzaamheden verantwoordelijkheid dragen. Een mooi uitgangspunt, maar hoe zit het dan met bijvoorbeeld brandveiligheid en de daarbij behorende bedrijfshulpverlening? Een dunne scheidslijn om op te balanceren.
Het risico op een brand blijft ondanks maatregelen altijd bestaan. Om dan goed op te kunnen treden, is een goed ingerichte en getrainde BHV-organisatie van levensbelang. Maar daar komt in de praktijk het grote probleem. In mijn dagelijkse praktijk zie ik helaas te vaak dat de BHV-bezetting ook onderdeel is van de eigen verantwoordelijkheid van het zelfsturende team. En dat deze in een aantal gevallen, onbedoeld, naar de achtergrond verdwijnt omdat de planning van de zorg voorgaat.
Een veel voorkomend eerste afbreukrisico is te weinig personeel, ingehuurd tijdelijk personeel wordt veel gehoord als verklaring. Op zich is de zorg voor bewoners/cliënten corebusiness, maar er zal toch ook altijd zorg gedragen moeten worden voor een veilige werk- en woonomgeving. Samenwerken met andere teams levert voordeel op en dus zal over de eigen “teamgrenzen” heen gekeken moeten worden. Een tweede afbreukrisico is het gebrek aan overzicht over de gehele bedrijfsnoodorganisatie. Ieder team is geneigd om haar eigen uitdagingen aan te gaan zonder daarbij de overige teams in ogenschouw te nemen.
Om deze helikopterview weer terug te krijgen onderstreep ik graag de noodzaak van een centrale aansturing van de bedrijfsnoodorganisatie. Voordeel van een Hoofd-BHV is dat alle procedures, en de invulling daarvan, uniform geschieden en dat het schaalgroottevoordeel eerder bereikt wordt, omdat de bezetting van de BHV-organisatie geleid moet worden door scenario-denken en niet door aantallen. Uit dit scenario-denken kan de organisatie mogelijk met minder BHV’ers af maar ook hier geldt: succes door afstemming!