Ik wil jullie graag iets vertellen over vluchten en ontruimen bij zorginstellingen. Soms maak ik me daar namelijk best wel zorgen over. Heb je nog nooit nagedacht over dit thema? Eerst even een korte achtergrond:

 

Natuurlijk wordt er bij het ontwerp en ingebruikname van een pand rekening gehouden met wet en regelgeving over vluchtroutes en nooduitgangen voor verschillende gebruiksfuncties. Lees het Bouwbesluit maar eens 😉

Maar dit is, zoals je misschien wel weet, helaas geen garantie dat bij brand iedereen van de afdeling op tijd veilig buiten is. Bovendien kunnen we constateren dat wetgeving niet overal goed aansluit in de zorg vanwege diversiteit en complexiteit. Het meest bekende voorbeeld: De wetgeving gaat uit van een vluchtroute van 30 meter vanuit de gedachte dat een persoon 1 meter per seconde kan vluchten en ongeveer 30 seconden zijn of haar adem kan inhouden. Waarschijnlijk geldt dit niet voor ongeveer een kwart van de Nederlanders. Zij kunnen niet zolang hun adem inhouden, of ze kunnen niet lopen, of ze kunnen het allebei wel maar niet tegelijkertijd. Deze blog gaat over zorginstellingen. Je kunt je vast voorstellen dat het bij zorginstellingen gaat om meer dan een kwart van de gebruikers.

 

Bovendien hebben we 10 jaar geleden op een harde manier geleerd (n.a.v. de brand bij GGZ Rivierduinen) dat het belangrijk is om goed rekening te houden met de zelfredzaamheid van cliënten en patiënten. Voor zorginstellingen zijn er de afgelopen jaren verschillende hulpmiddelen beschikbaar gekomen  die hierbij helpen. Denk bijvoorbeeld aan Brandwijzer of Vluchtwijzer. Deze maken bijvoorbeeld een (vereenvoudigde) ASET RSET vergelijking. Dit is een berekening waarbij wordt gekeken naar de beschikbare tijd voor vluchten (ASET= Available Safe Egress Time) en de benodigde tijd voor vluchten (RSET = Required Safe Egress Time). Hierbij is het vanzelfsprekend van belang dat de benodigde tijd nooit langer is dan de beschikbare tijd. Ook is er in 2019 een handreiking over artikel 7.11a bij zorgfuncties gepubliceerd voor toezichthouders waarbij zij, tevens gebaseerd op ASET RSET, kunnen nagaan of er voldoende ontruimers aanwezig zijn op een afdeling.

 

Is een zorginstelling netjes bezig geweest met het ontwerpen van een gebouw wat voldoet aan de wet en misschien zelfs meer? Is er gekeken naar ASET RSET per afdeling of locatie en zijn er waar nodig passende maatregelen getroffen? Dan zijn ze goed op weg. Maar als de doelstelling is om iedereen in veiligheid te krijgen bij een brand dan zijn ze er nog lang niet…

 

Een van de belangrijkste en tegelijkertijd meest ongrijpbare variabelen tijdens een ontruiming is het gedrag van de aanwezige mensen. Hoe zij op dat moment handelen bepaalt de uitkomst. Uit onderzoek weten we dat twee derde van de gewonden bij brand, en de helft van de dodelijke slachtoffers bij brand, had kunnen vluchten. In plaats daarvan waren zij met andere dingen bezig waardoor zij uiteindelijk geen tijd meer hadden om te vluchten. Denk aan het uitzoeken wat er aan de hand is, het bestrijden van brand, pogingen om anderen te redden en vluchten via de verkeerde en onveilige vluchtroute.

 

Het is heel goed dat we van tevoren nadenken over het ontruimen van een afdeling. En het is prachtig dat we  tegenwoordig zelfs tot op gedetailleerd niveau rekening houden met opkomsttijden, loopsnelheden en zelfredzaamheid. Alleen, het gedrag van mensen kan dat allemaal overhoop gooien. Het gedrag van mensen zorgt ervoor dat we misschien in de praktijk niets hebben aan alle berekeningen. En ik vraag me af of en hoe deze grote variabele in de praktijk een grote rol speelt bij het voorbereiden op een ontruiming.

 

Vroeger dacht ik altijd, als je mensen gewoon goed en vaak verteld wat ze moeten doen, dan komt het wel goed. Maar daar zat ik fout. We weten vanuit wetenschappelijk onderzoek dat voorlichting en instructie wel helpt, maar er niet voor zorgt dat iemand zich op een bepaalde manier gedraagt. Daar is meer voor nodig.

 

Graag neem ik je de komende tijd mee in wat er dan wel allemaal kan via vervolg blogs. Hoe je interventies kunt doen die het gedrag van mensen aanpassen. Hoe je rekening kunt houden met collectief gedrag van mensen. En hoe je ingeroeste patronen kunt beïnvloeden. Maar ook hoe je dit allemaal onderdeel kunt laten zijn van een doordacht en systematisch plan. Ik heb er al helemaal zin in!

 

Ben je nieuwsgierig en wil je nu al meteen meer weten over wat je dan wel kunt doen? Wil je hier eens samen vrijblijvend over sparren? Of word je hier niet normaal enthousiast van en wil je meer informatie over de mogelijkheden om te komen werken bij Young Safety Professionals? Maak dan een afspraak voor een digitale kop koffie via deze link.